|
 |
|
UV zraci leče psorijazu,
ekceme, vitiligo...
|
Piše: Jelena Matijević
Za lekovitost sunčeve svetlosti znalo se još u antičko doba, a najviše se primenjivala za lečenje pojedinih kožnih bolesti. Razvojem nauke potvrdilo se da sunčevo ultraljubičasto zračenje (UV) ima lekovito (biološki aktivno) dejstvo. Tako je početkom 20. veka u Sjedinjenim Američkim Državama otpočela proizvodnja veštačkih izvora UV zračenja (onih koji emituju određene, po organizam najmanje štetne, talasne dužine UV svetla) i njihova kontrolisana primena u lečenju kožnih bolesti.
- Lečenje svetlošću ili fototerapija podrazumeva primenu nejonizujućeg elektromagnetnog zračenja u lečenju različitih oboljenja – objašnjava dr Miroslav Dinić, dermatovenerolog Klinike za kožne i polne bolesti Vojnomedicinske akademije u Beogradu. - Za lečenje kožnih bolesti koriste se vidljiva svetlost (deo spektra iz opsega talasnih dužina vidljivih golim okom) i deo spektra ultraljubičastog zračenja (područje UVB i UVA zraka sa talasnim dužinama manjim od vidljive svetlosti). Pre početka terapije neophodan je pregled dermatologa, a pacijent bi lekaru trebalo da kaže koje sve lekove uzima jer neki od njih pod uticajem ovih zraka izazivaju neželjene reakcije.
UVB FOTOTERAPIJA
- Najčešće, UVB fototerapija se primenjuje za lečenje psorijaze, dermatitisa (ekcema), lihen planusa (hroničnog upalnog oboljenja koje je “udruženo” sa emocionalnom napetošću i stresom), pruritusa (svraba kože), vitiliga (stečena, ograničena depigmentacija kože koja je sklona širenju, a može da se pojavi i zajedno s nekim drugim bolestima) i parapsorijaze (grupa kožnih oboljenja koja klinički, po nekim osobinama mogu da liče na psorijazu). Fototerapija UVB zracima primenjuje se 2-5 puta nedeljno. Početna doza zračenja zavisi od fototipa kože pacijenta i primenjuje se do one doze zraka (količine energije) koja izaziva jedva primetno crvenilo kože.
Ove parametre pre početka fototerapije određuje dermatolog, a po rečima dr Dinića, doza zračenja se postepeno povećava do izlečenja oboljenja ili do
pojave neštetnih neželjenih efekata.
- Neželjeni efekti UVB fototerapije mogu da budu akutni (kao što su opekotine, svrab i suva koža) i hronični (ispoljavaju se starenjem kože i povećanim rizikom
od razvoja karcinoma kože). Međutim, pojava neželjenih efekata zavisi od ukupne doze zračenja. U dosadašnjoj praksi, najbolje rezultate, veću efikasnost i manje neželjenih efekata pokazala je takozvana “uskotalasna UVB fototerapija” (talasna dužina od 311 nanometara).
UVA FOTOTERAPIJA
Fototerapija UVA zracima se najčešće primenjuje zajedno sa fotosenzibilizatorima (materije osetljive na svetlost) iz grupe psoralena (prirodna jedinjenja koja se sintetišu u biljkama).
- Ovo je takozvana P-UVA fototerapija. Dva sata posle uzimanja fotosenzibilizatora u obliku tablete ili neposredno posle petnaestominutne kupke u rastvoru
fotosenzibilizatora, pacijent se izlaže UVA zracima. Doza zračenja se postepeno povećava, a obavlja se 2-4 puta nedeljno. Na P-UVA kao fototerapiju najčešće se upućuju pacijenti kao kod UVB fototerapije, ali i oboleli od pojedinih T-limfoma. Ovo oboljenje obično se javlja kod sredovečnih muškaraca, bolest sporo napreduje, zahvata kožu i limfne čvorove a tumorne ćelije su prisutne u krvi. Kasnije bolest zahvata jetru, slezinu, probavni sistem, pluća, bubrege i koštanu srž. Karakteristična je i crvena boja cele kože, objašnjava naš sagovornik.
Doktor Dinić naglašava da se primena P-UVA fototerapije ne preporučuje onima koji imaju fotoosetljiva oboljenja (albinizam, eritemski lupus i porfirije), kao ni trudnicama. Neželjeni efekti lečenja P-UVA terapijom su vrlo slični UVB fototerapiji, ali je rizik za razvoj karcinoma kože znatno veći.
FOTODINAMSKA TERAPIJA
Poslednjih godina razvio se još jedan oblik lečenja kožnih oboljenja svetlošću.
- Fotodinamska terapija je novija metoda lečenja fototerapijom. Najčešće se koriste porfirini u kombinaciji sa crvenom svetlošću (talasne dužine 600-700 nanometara). Ova terapija se uglavnom upotrebljava za lečenje malignih
(epiteliomi) i premalignih promena na koži, ali opseg terapijske upotrebe postaje sve širi pa se često koristi za lečenje akni.
SOLARIJUM NIJE FOTOTERAPIJA
Kao izvor UV zraka za fototerapiju najčešće se koriste veštački izvori svetla koji pomoću posebnih fluorescentnih lampi, zavisno od smese gasova u njima, proizvode željeni UV spektar. Zavisno od veličine i mesta promena na koži, obasjava se deo ili celo telo u kabinama ili ređe u posebnim ležajima kod nepokretnih ili starijih osoba. Fototerapija je bezbolna, a za pacijenta nije neprijatna. Oboleli se zaštiti posebnim naočarima, a kod muškaraca se područje polnih organa štiti donjim vešom. Koža na grudima, stomaku i leđima je više osetljiva od kože na čelu i vratu jer se tu nalazi najveći broj pigmentnih ćelija. Posle fototerapije moguće je crvenilo kože kao i osećaj peckanja i zatezanje kože, ali to su kratkotrajna stanja koja brzo prolaze primenom sredstava za negu kože i uljanih kupki. Na lice povoljno deluje termalna voda u spreju jer vraća potrebnu vlažnost kože i uklanja iritacije. Dodajmo na kraju i upozorenje lekara da solarijum ne može da bude zamena za fototerapiju niti može da se upoređuje sa njom! |
|
|
|
Samolečenje/Emotivne tegobe
Budite gospodar, a ne rob emocija
Feng šui/Biljke u domu
Dobra energija iz lista i cveta
Zdravlje/Lekoviti začini
U svakoj čorbi - lek!
Makrobiotika/Posle gozbi
Lagani obroci od sezonskog povrća
Dijagnostika
Redovne kontrole čuvaju zdravlje
Otorinolaringologija
Šta slabi sluh
Ishrana i zdravlje/Pivo kao hrana i lek?
Sve moći “tečnog hleba”
Gastroenterologija
Jetru čuva umerenost
Dr Božica Fatović-Milićević
-Žena sa bezbroj talenata
Začini
U svakoj čorbi - lek
|
